1. Iman Gadzhi
- Bằng chứng bốc phét:
- Phóng đại doanh thu agency: Iman tuyên bố agency của mình kiếm được lợi nhuận từ 10.000 USD/tháng đến vài chục nghìn USD/tháng, với đỉnh cao là 160.000 USD/tháng trong năm 2021, tương đương 1,9 triệu USD/năm. Tuy nhiên, các nguồn điều tra cho thấy tài sản công ty của anh ta thấp hơn nhiều, chứng minh con số này bị phóng đại gấp nhiều lần.
- Đóng cửa agency bất thường: Năm 2022, Iman đóng cửa agency mà không bán hay chuyển giao, điều bất thường nếu agency thực sự có giá trị hàng triệu USD. Điều này được cho là để tránh công khai số liệu, làm lộ việc phóng đại doanh thu.
- Bối cảnh tuổi thơ: Iman kể về một tuổi thơ khó khăn với cha bạo hành, nhưng thực tế anh ta lớn lên ở khu vực giàu có tại London, học trường đắt tiền, và có cha dượng thành công.
- Chiêu trò bình luận giả: Iman bị nghi sử dụng bình luận tích cực giả mạo hoặc bot để tạo uy tín, ví dụ như bình luận khen ngợi xuất hiện trên video không liên quan của một YouTuber khác.
- Chiêu trò marketing gây sợ hãi: Iman tự xóa series video “The Reset” và đổ lỗi cho “thế lực bí ẩn” để tạo cảm giác cấp bách, nhưng sau đó bị lộ là tự xóa và phải xin lỗi. Trong video xin lỗi, anh ta vẫn quảng cáo khóa học mới, tiếp tục bốc phét.
- Thiếu minh bạch về khóa học: Các khóa học của Iman (như Six-Figure SMMA, giá 1.997 USD) bị chỉ trích là thiếu giá trị thực tế, không cung cấp kiến thức kỹ thuật sâu, và tạo kỳ vọng không thực tế về thành công nhanh chóng.
- NFT scam: Iman tham gia dự án NFT “Gents Croquet Club” tạo ra hàng triệu USD doanh thu, nhưng bị cáo buộc là lừa đảo vì thiếu giá trị thực.
2. Kevin (thanh niên người Việt Nam)
- Bằng chứng bốc phét:
- Phóng đại thu nhập cá nhân: Kevin tuyên bố:
- Năm 1: Kiếm 1.000 USD/tháng với vai trò video editor.
- Năm 2: Kiếm 10.000 USD/tháng (chưa rõ có mở agency hay không).
- Năm 3: Kiếm hơn 2 triệu USD. Con số này vượt xa thành tựu của Iman Gadzhi (5 năm mới đạt đỉnh 160.000 USD/tháng), trong khi thị trường agency hiện tại cạnh tranh hơn nhiều so với 7-8 năm trước. Điều này được cho là bất hợp lý và phóng đại.
- Thiếu bằng chứng cụ thể: Kevin chỉ khoe duy nhất việc làm việc cho YouTuber “How to Beast” (hơn 1 triệu subscriber), nhưng đây là việc bình thường trong ngành freelance và không đủ để chứng minh thu nhập 2 triệu USD.
- Chiến thuật ám chỉ: Kevin sử dụng hình ảnh lối sống xa hoa (xe sang, đồng hồ đắt tiền) để tạo cảm giác thành công, nhưng không cung cấp bằng chứng trực tiếp như số liệu từ Upwork.
- Nhắm vào khán giả Việt Nam: Kevin được cho là nhắm vào khán giả trẻ Việt Nam, những người dễ tin vào con số lớn như 2 triệu USD do thiếu hiểu biết về quy mô ngành agency, thay vì bán khóa học bằng tiếng Anh cho thị trường quốc tế.
- Phóng đại thu nhập cá nhân: Kevin tuyên bố:
3. Nguyễn Hữu Trí
- Bằng chứng bốc phét:
- Phóng đại thu nhập: Bác Trí tuyên bố kiếm 700.000 USD trong 1 năm sau khi ra trường, nhưng không cung cấp bằng chứng cụ thể.
- Hội thảo giáo dục Singapore: Tự nhận là diễn giả đầu tiên của Việt Nam tham dự hội thảo giáo dục hàng đầu tại Singapore. Tuy nhiên, hội thảo này chỉ có quy mô nhỏ (fanpage chỉ 1-2 lượt like, tổ chức 2 lần vào 2010-2011 rồi dừng), không đúng với danh xưng “hàng đầu”.
- Chương trình “Bảy thói quen”: Quảng cáo là người Việt Nam đầu tiên được cấp phép giảng dạy chương trình “Bảy thói quen Thành Đạt”, nhưng thực tế bản quyền thuộc về tổ chức khác, không phải trung tâm của bác Trí. Video liên quan bị xóa khỏi YouTube vì vi phạm bản quyền, và thông tin này đã được xóa khỏi hồ sơ cá nhân nhưng vẫn tồn tại trên các trang đối tác như Elsa Speak.
Nhận xét chung:
- Chiến thuật chung: Cả ba cá nhân đều sử dụng các chiến thuật như lặp lại tuyên bố thành công, hiệu ứng hào quang (khoe lối sống xa hoa), và bằng chứng ám chỉ (không trực tiếp) để xây dựng uy tín. Tuy nhiên, khi bị điều tra, các con số và tuyên bố của họ thường thiếu minh bạch hoặc bị phơi bày là phóng đại.
- Tác động lâu dài: Dù cố xóa dấu vết (như Iman xóa video xin lỗi, bác Trí xóa thông tin sai lệch), internet lưu giữ mọi thứ, khiến các tuyên bố bốc phét dễ bị phát hiện.
